Print Friendly, PDF & Email

Dziś kontynuować będziemy spacer po terenie należącym do Bazyliki św. Piotra w Watykanie. Zejdziemy 3 metry pod ziemię, by zobaczyć kryjące się tam Groty Watykańskie – miejsce pochówku wielu papieży. Zaczynajmy!

Na początek warto wspomnieć jak się tam dostać bo wiele osób ma z tym problemy i nigdy tam nie dociera. Zazwyczaj do Grot schodzi się wejściem mieszczącym się wewnątrz filara św. Andrzeja (w zwykłym czasie poza Rokiem Świętym). Jednak w czasie pisania tegoż tekstu trwa Rok Święty, podczas którego zamknięto zejście główne i otworzono boczne. Dlatego aby w roku 2016 dostać się pod bazylikę należy wejść do jej przedsionka i nie wchodząc do środka kościoła skierować się w prawo a potem w lewo i podążać prosto wzdłuż ściany bocznej świątyni. Po prawej stronie będzie widoczna kolejka do kasy po bilety uprawniające do dostania się na kopułę. Nie idźmy tam. Lewą stroną podążajmy wzdłuż ściany mijając schody prowadzące w dół do toalet oraz depozytu bagażu, mijając fontannę z wodą pitą oraz kolejne schody. Na samym końcu zobaczymy wejście do Świętych Grot Watykańskich (po zakończeniu Roku Świętego znów się to zmieni i wtedy Groty będzie się zwiedzało w odwrotnym kierunku).

Zanim rozpoczniemy naszą podróż warto poznać kilka faktów historycznych związanych z tym miejscem. Nazwa „Groty” jest tak naprawdę błędna gdyż nie schodzimy tu do żadnej jaskini 🙂 Schodzimy pod obecną bazylikę by stanąć stopą w miejscu gdzie stał ponoć sam Konstantyn Wielki – na poziom pierwszej bazyliki św. Piotra! Kto czytał uważnie spacer po bazylice ten pamięta, że podczas budowy nowego kościoła podniesiono go 3 metry ponad starą świątynię tworząc w ten sposób przestrzeń przeznaczoną na pochówki papieży i innych ważnych osób. Jednak wszystko co dziś zobaczymy to efekt wielkiej przebudowy jaka miała miejsce w latach 1940 – 1957, kiedy to papież Pius XII zlecił przeprowadzenie prac archeologicznych pod ołtarzem głównym aby potwierdzić istnienie tu pochówku Księcia Apostołów, jak nazywa się w Rzymie św. Piotra. Wtedy też podniesiono posadzkę o metr w górę, stworzono nowe wejście oraz dodano aż 10 nowych kaplic.

Groty zwiedzimy według następującego planu:

Plan zwiedzania Grot Watykańskich

Ponieważ został on przygotowany na zwiedzanie zgodnie ze standardem, wchodząc przez filar św. Longinusa, podążymy trasą łamiąc zawartą na planie chronologię.
Wchodzimy pod ziemie przez wejście z boku bazyliki. Wita nas posąg św. Piotra, który siedzi na swym tronie.

Posąg św. Piotra

To dzieło pochodzące aż z III wieku!!! W XVI wieku zostało restaurowane. Widzimy tu również marmurowe tablice z I wieku!

Odrobinę dalej widzimy odsłonięte fragmenty oryginalnych murów pierwszej bazyliki oraz dwie bazy z fragmentami kolumn z tego samego okresu!

Baza z fragmentem kolumny z czasów Konstantyna Wielkiego

Tak, dotknąć tu możemy 1700 lat historii!

W korytarzu zauważymy też grobowiec papieża Kaliksta III (nr 41) (niestety pusty, wewnątrz nie ma ciała) a obok marmurowe reliefy pochodzące z jego wcześniejszego pochówku.

Grobowiec Kaliksta III

Alfonso de Borja urodził się w 1378 r. w Xativie. Tak! Pochodził z tego słynnego rodu! Był pierwszym Borgią na papieskim tronie. Studiował prawo, potem wykładał na Uniwersytecie Lerida, wreszcie trafił do kancelarii króla Aragonii – Alfonsa V. W 1429 r. przyjął sakrę biskupa Walencji a w 1444 został kardynałem tytularnym bazyliki Santi Quattro Coronati. W 1455 r. obrano go papieżem. Za cel główny postawił sobie odbicie Konstantynopola z rąk tureckich. Rozesłał legatów do wielu krajów z prośbą o przyłączenie się do organizowanej przez niego krucjaty. Jednocześnie na rzece Tyber rozpoczął budowę floty oraz zaczął gromadzić armię, która miała wyruszyć 1 marca 1456 roku. Odniósł co prawda sukcesy ale raczej nieznaczne. Konstantynopola nie odbił. Co więcej, na dworach Europy rosła niechęć do papieża, który kazał płacić wszystkim krajom podatek na budowę armii papieskiej. Europa zajmowała się własnymi sprawami i nie w smak jej było ryzykować, walcząc z najnowocześniejszą wówczas armią świata – z Turcją. W trakcie pontyfikatu papież mianował wielu członków rodziny na wysokie stanowiska, między innymi Rodrigo Borgię (przyszłego papieża Aleksandra VI) na wicekanclerza Kurii Rzymskiej. To on unieważnił wyrok skazujący Joannę d’Arc (choć ona zapewne miała to w nosie bo już dawno nie żyła) i zrehabilitował ją w oczach Kościoła. Zmarł 6 sierpnia 1458 r. w święto Przemienienia Pańskiego, które sam ustanowił. Jak bardzo był nielubiany świadczy fakt, że kiedy zamknął oczy i wypowiedziano słynne słowa „papież nie żyje”, natychmiast rozpoczęła się nagonka na jego współpracowników, których brutalnie mordowano (między innymi Pedra Borgię, który był bratem Rodrigo Borgii).

W miejscu gdzie korytarz skręca w prawo widzimy renesansowe tabernakulum z 1486 r. (nr 40) z kopią Matki Boskiej Bolesnej (według oryginału wykonanego przez Lippo Memmi, który uległ zniszczeniu w wyniku upadku w 1944 r. bomby na teren Watykanu).

Tabernakulum z XV wieku

Po bokach tabernakulum dostrzec możemy dwa reliefy przedstawiające „Doktorów Kościoła Rzymskiego”, wykonane prawdopodobnie przez artystę z kręgu Isaia da Pisa.

Za zakrętem oczom naszym ukazuje się nawa boczna wypełniona sarkofagami papieży.

Jedan z naw bocznych Grot Watykańskich

Natychmiast po prawej widzimy grób papieża Bonifacego VIII (nr 39).

Grobowiec Bonifacego VIII

To tylko niewielka część całego założenia grobowego wykonanego przez Arnolfo di Cambio. Reszta niestety uległa zniszczeniu. Benedetto Caetani urodził się około roku 1235 w arystokratycznej rodzinie. Na studia wyjechał do Bolonii gdzie ukończył prawo. W 1281 r. został kardynałem tytularnym kościoła S. Nicola in Carcere a dopiero 10 lat później otrzymał święcenia kapłańskie. Wtedy też zmienił kościół na bazylikę S. Silvestro e Martino ai Monti. W 1294 roku udało mu się namówić papieża Celestyna V do rezygnacji ze stołka papieskiego. Konklawe złożone z 22 kardynałów, które zebrało się w Neapolu 10 dni później, wybrało go papieżem. Był to pierwszy w historii papież, który oficjalnie bullą „Antiquorum habet” ogłosił rok 1300 Rokiem Jubileuszowym. Zapowiedział też, że wszyscy pielgrzymujący do grobu św. Piotra otrzymają odpust zupełny – co było w tamtych czasach niezwykłe, gdyż odpust taki mogli wcześniej uzyskać tylko uczestnicy wypraw krzyżowych! Rzym został dosłownie zalany pielgrzymami. Każdego dnia do grobu św. Piotra przybywało 30 000 wiernych rzucając wokół ołtarza tyle pieniędzy, że bez przerwy dwóch księży musiało zgarniać je na kupki grabiami! Wtedy też do Rzymu przybył Władysław Łokietek przywożąc ponoć ze sobą wielki skarb – złote kielichy i monstrancje. Chciał go podarować papieżowi prosząc w zamian o jego poparcie. Skarb ten później zaginął, odkryty został w ścianach jednego z klasztorów w 1774 r., w którym ponoć Łokietek mieszkał. Część tego skarbu możemy dziś oglądać w Muzeach Watykańskich. Bonifacy VIII potępił głośno praktyki króla Francji Filipa IV Pięknego, który walcząc z Anglikami finansował kampanię z pieniędzy uzyskanych z podatków jakie nałożył na francuskie duchowieństwo. Odpowiedź króla był dotkliwa, zakazał on bowiem wywożenia złota z Francji. Papież przestał zatem otrzymywać świętopietrze od kościołów francuskich! Dlatego uległ i pozwolił na pobieranie podatku przez króla. W 1302 r. wydał Bonifacy VIII bullę porządkującą poglądy Kościoła, w której twierdził między innymi, że aby zostać zbawionym trzeba być posłusznym papieżowi oraz twierdził, że papież ma prawo sądzić władców ale władcy jego nie mogą, jego może tylko Bóg. Rozwścieczyło to Filipa IV, który publicznie oskarżył papieża o biseksualizm i pedofilię, kontakty z diabłem oraz zamordowanie Celestyna V (po jego abdykacji bowiem Bonifacy zamknął go w celi zamku Fumone, gdzie źle go traktowano i gdzie zmarł w 1296 r.). W 1303 r. zwołał sąd nad papieżem, który się na niego nie stawił. Król wysłał zatem Wilhelma Nogareta z armią aby aresztowali Bonifacego VIII. Papież uciekł do swego rodowego pałacu, gdzie przed najeźdźcą obronili go lokalni mieszkańcy. Ze strachu jednak mu się zmarło.  Było to 11 października 1303 r. Kiedy dwa lata później otwarto jego grób w Bazylice św. Piotra, odnaleziono jego ciało w stanie nienaruszonym. Słysząc o tym król Filip IV Piękny nakazał jego następcy – papieżowi Klemensowi V spalić zwłoki Bonifacego VIII na stosie. Dlatego dziś jego sarkofag jest pusty. Ponoć był dość zachłanny i niezbyt miły dlatego po jego śmierci mówiono: „Przyszedł jak lis, rządził jak lew, zdechł jak pies”.

Naprzeciw (nieoznaczony na planie) mieści się grobowiec papieża Mikołaja III.

Grobowiec Mikołaja III

Giovanni Gaetano Orsini urodził się między rokiem 1210 a 1220 w Rzymie, jego ojcem był generał wojsk papieskich. Mianowany kardynałem tytularnym kościoła S. Nicola in Carcere, został również generalnym inkwizytorem. Kiedy zmarł papież Jan XXI odbyło się niezwykłe, jedno z najmniejszych w historii konklawe – wzięło w nim udział….7 kardynałów! Zebrali się oni w Viterbo. Trwało aż 6 miesięcy! Zniecierpliwione władze miasta Viterbo, które musiały żywić kardynałów, postanowiły przyspieszyć wybory. Kardynałowie zostali zamknięci w ratuszu i stopniowo ograniczano im racje żywnościowe 🙂 Była to skuteczna metoda, szybko obrano papieżem właśnie kardynała Orsini. Papież ten zasłynął z ustalenia granic Państwa Kościelnego, które przetrwały aż do XIX wieku! W trakcie swego krótkiego pontyfikatu założył również pierwsze Ogrody Watykańskie. Zmarł w 1280 roku, w wyniku udaru mózgu w swoim pałacu w okolicach Viterbo.

Odrobinę dalej, po prawej stronie leży kolejny Mikołaj, tym razem Mikołaj V (nr 38).

Grób Mikołaja V

Tommaso Parentucelli urodził się w 1397 r. w dość bogatej rodzinie – jego ojciec był lekarzem. Zostając nauczycielem dzieci z dobrze sytuowanych rodzin florenckich poznał wielu wpływowych ludzi. Później studiował teologię w Bolonii, po studiach podróżował po Niemczech, Francji, odwiedził też Anglię. W 1446 r. mianowano go kardynałem a kilka miesięcy później został papieżem. Szybko przywrócił porządek i bezpieczeństwo w Rzymie. W 1450 r. ogłosił Rok Jubileuszowy, na który zaproszeni zostali władcy z wielu państw Europy. Podczas tego jubileuszu kanonizował Bernardyna ze Sieny, założyciela zakonu Bernardynów (jednym ze współzałożycieli był znany w Polsce Jan Kapistran). Dokonał też ostatniej w Rzymie koronacji cesarskiej – Fryderyka III. Papież działał dość mocno na rzecz odnowy Rzymu. Wzmocnił fortyfikacje miasta, odbudował i wybrukował drogi, odbudował akwedukt Aqua Virgo, utworzył Bibliotekę Watykańską. Papież ten miał jednak drugie oblicze, skrzętnie ukrywane przez Watykan. Otóż z całych sił popierał handel niewolnikami. Wydał nawet bullę „Dum diversas”, w której zezwala na inwazje, podbój i handel Saracenami, poganami i innymi niewiernymi. Na dodatek zapewniał w niej, iż każdy kto pojmie niewiernego w niewolę będzie miał automatycznie odpuszczone wszystkie grzechy i zapewni sobie życie wieczne! Oczywiście jeśli nie wiadomo o co chodzi to chodzi o pieniądze – papież pobierał olbrzymie podatki od sprzedanych niewolników. Zarabiał również na sprzedaży odpustów. Ponoć w samym tylko Roku Jubileuszowym 1450 zarobił na tym 100 000 złotych florenów, które zdeponował w Banku Medyceuszy. Zmarł na podagrę w 1455 roku.

Naprzeciw widzimy sarkofag należący do papieża Innocentego VII (niezaznaczony na planie).

Grób Innocentego VII

Cosimo Gentile de’ Migliorati urodził się prawdopodobnie w 1339 r. w szlacheckiej rodzinie. Ukończył prawo w Bolonii, wykładał w Perugii oraz Padwie. W 1380 r. rozpoczął pracę w Kurii Rzymskiej a 7 lat później został arcybiskupem Rawenny, zrezygnował jednak z tego nadania. W 1389 r. został kardynałem tytularnym bazyliki S. Croce in Gerusalemme. W 1404 r. konklawe obrało go papieżem. Swój pontyfikat poświęcił głównie zakończeniu schizmy zachodniej co mu się jednak nie udało. Poza tym zreformował Uniwersytet Rzymski i stworzył na nim nowe wydziały: medycyny, retoryki, logiki, greki i filozofii. Zmarł w roku 1406.

Krok dalej po stronie prawej kolejny grobowiec – tym razem papieża Pawła II (nr 37) autorstwa Mino da Fiesole i Giovanni Dalmata.

Grobowiec Pawła II

Pietro Barbo urodził się w 1417 r. w Wenecji w rodzinie kupieckiej. Bardzo szybko został przez wujka (papieża Eugeniusza IV) mianowany archidiakonem Bolonii i biskupem Cervii. W 1440 r. w wieku 33 lat został kardynałem kościoła S. Maria Nuova a w 1451 r. kardynałem tytularnym bazyliki S. Marco. W 1464 r. już w pierwszym głosowaniu konklawe okrzyknęło go papieżem. Szybko okazało się, że nie potrafi żyć skromnie. Uwielbiał przepych i huczne imprezy. To on wprowadził obchody Roku Jubileuszowego co 25 lat od narodzin Chrystusa (wcześniej były co 33 lata). Nie interesował się nauką, co więcej zamknął Uniwersytet Rzymski (zwany wtedy Akademią). Poświęcił się organizacji wyprawy krzyżowej przeciw Turkom, której nota bene nie zrealizował. Zmarł w wyniku wylewu krwi do mózgu w 1464 r.

Po stronie przeciwnej widzimy pusty jeszcze sarkofag, przygotowany już dla papieża Franciszka.

Pusty sarkofag przygotowany z myślą o papieżu Franciszku

Odrobinę dalej znajduje się wejście do galerii, gdzie przechowuje się fragmenty mozaiki z pierwszej bazyliki św. Piotra oraz fragmenty portalu dawnej bazyliki św. Apolinarego. Z galerii w lewo biegnie przejście do Kaplicy Węgierskiej (nr 36). Powstała w 1980 r., dedykowana została pierwszemu królowi Węgier – św. Stefanowi I Węgierskiemu, zmarłemu w 1038 r. Przed rokiem 1980 w miejscu dzisiejszego wejścia do galerii stał grobowiec papieża Jana VII. Dziś jego grób znajduje się wewnątrz, w Kaplicy Maryi Dziewicy.

Podążając dalej po prawej zobaczymy płytę grobową. Tu pochowano papieża błogosławionego Pawła VI (nr 35).

Płyta grobowa błogosławionego Pawła VI

Na ścianie kapliczki widzimy również „Madonnę z Dzieciątkiem i dwoma aniołami” – dzieło wzorowane na sztuce Donatella. Giovanni Battista Enrico Antonio Maria Montini urodził się w 1897 r. W 1920 r. przyjął święcenia kapłańskie i przeniósł się do Rzymu gdzie rozpoczął studia na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim (filozofia i prawo), potem na Sapienza (literatura) i wreszcie w Kościelnej Akademii Szlacheckiej. W 1923 r. był sekretarzem nuncjusza apostolskiego w Polsce. W 1954 r. przyjął sakrę biskupią i został arcybiskupem Mediolanu. 4 lata później został kardynałem tytularnym S. Silvestro e Martino ai Monti. Po śmierci papieża Jana XXIII w 1963 r. konklawe obrało go papieżem. Kontynuował otwarty przez poprzednika II sobór watykański, chciał dokonać zmian w kodeksie prawa kanonicznego. Opracował też Konstytucję Dogmatyczną Kościoła. W 1965 r. zwołał również Synod Biskupów w Watykanie. W 1966 r. podjął decyzję o likwidacji po 400 latach indeksu ksiąg zakazanych. Udało mu się również reorganizować Kurię Rzymską. Wprowadził także nowy Mszał Rzymski i uznał masturbację za grzech ciężki. Dokonał beatyfikacji Maxymiliana Kolbe i Marii Teresy Ledóchowskiej. Jako pierwszy od 160 lat papież odbył kilka pielgrzymek, w tym do Ziemi Świętej. Chciał też przyjechać do Częstochowy ale władze komunistyczne naszego kraju nie udzieliły mu zgody na wjazd do Polski. Zmarł w Castel Gandolfo w 1978 r. Oficjalną przyczyną śmierci miał być zawał serca. W 2014 r. papież Franciszek beatyfikował Pawła VI. A teraz niezwykła historia. Otóż ponoć w czasach tego papieża doszło do tak wielkich nadużyć w Watykanie, że jedna z agencji prasowych z Kanady wynajęła detektywa aby odnalazł na to dowody. Po powrocie przekazał on informacje, które wszystkich wprawiły w szok! Otóż ustalił, że papież Paweł VI miał….sobowtóra. Był to aktor, który przeszedł szereg operacji plastycznych upodabniających go do papieża. I to ponoć sobowtór zmarł w 1978 r. w Castel Gandolfo! Prawdziwy papież Paweł VI miał być wtedy przetrzymywany w Watykanie, choć podejrzewa się, że został zamordowany! Do dnia dzisiejszego w Monachium badana jest sprawa tego oszustwa! Zespół złożony z techników kryminalistyki ujawnił wiele poszlak potwierdzających oszustwo. Po pierwsze papież Paweł VI miał niebieskie oczy a jego sobowtór zielone! Po drugie Paweł VI zakładał okulary tylko do czytania a potem kiedy zastąpił go sobowtór, nosił on okulary bez przerwy! Po trzecie Paweł VI miał znamię na twarzy, którego sobowtór już nie miał! Sobowtór miał też inny kształt nosa. W New Jersey dokonano również analizy głosów. Okazało się, że to dwie różne osoby!! Dane te przekazano później do FBI, które potwierdziło je w swoich laboratoriach! Podejrzewa się również, że papież coś przeczuwał i że słowa jakie wypowiedział 29 czerwca 1972 r. były błaganiem o pomoc: „Przez jakąś szczelinę dym szatana wszedł do świątyni Boga”. I jeszcze jedna niezwykła informacja. Kiedy w encyklice „Humanae Vitae” papież Paweł VI potępił homoseksualizm nazywając gejów „ludźmi wynaturzonymi”, we włoskiej gazecie „Il Tempo” ujawniono niezwykły sekret. Otóż papież też był homoseksualistą! Jeszcze jako arcybiskup Mediolanu często bywał w domu publicznym dla gejów. Pech chciał, że pewnego dnia został tam zatrzymany podczas obławy Carabinieri! Odnaleziono go w niedwuznacznej sytuacji z pewnym aktorem i choć jego danych nie podano, wszyscy Włosi wiedzieli o kogo chodzi. O Paolo Carliniego, aktora grającego w „Rzymskich Wakacjach”, który był później nazywany „chłopakiem papieża”. Aktor zmarł nagle i niespodziewanie w 1979 r. w wieku 57 lat, przed śmiercią opowiedział jednak o swym romansie z Pawłem VI jednemu z rzymskich pisarzy – Biagio Arixi, który napisał później książki „Syn Biskupa” oraz Grzech w szkarłacie”. Tak się składa, że pisarz ten jest moim znajomym, mam więc informacje z pierwszej ręki. Ponoć to na cześć swego kochanka papież przyjął imię Pawła 🙂 Co więcej, w 2006 r. odnaleziono dokumenty potwierdzające, że Paweł VI w 1967 r. był szantażowany, grożono mu ujawnieniem romansu i nakazywano zrezygnować z tronu! Szantażował go…..ówczesny prezydent Włoch Giuseppe Saragat! A potem, jak się podejrzewa na tron wstąpił sobowtór. Generał Carabinieri – Giorgio Manes, który w 1967 r. ujawnił dokumenty na temat szantażu, padł martwy po tym jak napił się kawy w jednym z barów. Lekarz oficjalnie stwierdził zawał. Ten sam generał ujawnił, że papież był prawdopodobnie biseksualny a nie homoseksualny, gdyż utrzymywał również stosunki seksualne z zakonnicą, twierdząc, że on z nią nic nie robi, tylko się do niej przytula, bo bez tego nie potrafi zasnąć! Napisał też o tym w swojej książce „Watykan za zamkniętymi drzwiami” Federico Falconi (nota bene polski korespondent z Watykanu, który ukrywał się pod tym włoskim pseudonimem). Później powstało jeszcze wiele innych publikacji. W 1993 r. Jan Paweł II ogłosił rozpoczęcie procesu beatyfikacyjnego Pawła VI, który w 1998 r. przerwano po publikacji książki księdza Luigi Villi, który w niej dosłownie zmasakrował byłego papieża. Również profesor historii Franccesco Bellegrandi, który był wcześniej asystentem papieża napisał książkę „Nikitaroncalli: inne życie papieża” wydaną w 1994 r. (17 lat po napisaniu), w której ujawnił, że związek z aktorem Carlini trwał dalej, kiedy Roncalli został papieżem. Co więcej aktor miał całkowity dostęp do Watykanu, mógł swobodnie wchodzić do apartamentów papieża. Obydwoje co roku wspólnie spędzali wakacje w Alpach szwajcarskich. W 1998 r. wyciekły nowe informacje. Okazało się, że papież sypiał też ze swoim mistrzem ceremonii Enrico Sini Luzi. Został on zabity świecznikiem we własnym mieszkaniu gdy wyszło na jaw, że sypiał też z innymi mężczyznami. O zabójstwo oskarżono obywatela Rumunii Paula Badei, który nigdy nie przyznał się do dokonania tego czynu! Jednym z kochanków Pawła VI jak się okazuje mógł być też polski duchowny – arcybiskup Juliusz Paetz, choć nie zostało to oficjalnie potwierdzone, mimo iż wypłynęły na światło dzienne jego zdjęcia bez koszulki w obecności papieża w koszulce i szortach. Mimo wszystko papież Paweł VI został w końcu beatyfikowany. Dość o Pawle VI, przed nami jeszcze wiele innych grobów papieskich i wiele innych tajemnic 🙂

Dalej, po przeciwnej stronie widzimy grobowiec Jana Pawła I (nr 34).

Sarkofag Jana Pawła I

Albino Luciani urodził się w 1912 r. w bardzo biednej rodzinie robotniczej. Jego ojciec był zatwardziałym antyklerykałem, matka zaś niezwykle bogobojną kobietą. Ku zaskoczeniu wszystkich gdy Albino skończył 11 lat ojciec wyraził zgodę na to, by wstąpił do seminarium duchownego! W 1935 r. przyjął święcenia kapłańskie. W 1946 r. ukończył studia na Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie, gdzie uzyskał doktorat z teologii dogmatycznej. W 1958 r. przyjął z rąk papieża Jana XXIII sakrę biskupią. Wtedy ujawnił niezwykłą skromność. Zamieszkał bowiem w zamku San Marino w spartańskich wręcz warunkach, chodził w najzwyklejszej sutannie. W 1973 r. został kardynałem. 26 sierpnia 1978 r. w ciągu jednego tylko dnia 111 kardynałów wybrało go na papieża. Co ciekawe, w tym konklawe 4 głosy otrzymał Karol Wojtyła. Nie w smak Janowi Pawłowi I było podróżowanie w lektyce i początkowo z tego zrezygnował, jednak namówiono go by z niej korzystał argumentując, że tylko w ten sposób będzie widoczny. Nie nosił też tiary papieskiej, gdyż kojarzyła mu się z przepychem. Nie zgadzał się na ingerencję Kurii Rzymskiej w jego przemówienia. To bardzo denerwowało purpuratów, którzy zaczęli żałować swego wyboru. Tym bardziej, że wyborze natychmiast ogłosił, że zmieni wiele w prawie kościelnym oraz w sposobie pełnienia pontyfikatu papieskiego. Nie zdążył. 33 dni później już nie żył. Odnaleziono go w łóżku z kilkoma kartkami notatek w ręku. Oficjalną przyczyną śmierci był zawał serca. Kardynałowie twierdzili, że papież dostał ataku kiedy poznał wszystkie tajemnice Watykanu oraz III tajemnicę fatimską. Dziś nikt w to nie wierzy. Podejrzewa się, że został otruty po tym jak zaczął interesować się Bankiem Watykańskim oraz jego machinacjami finansowymi i postanowił odwołać ze stanowiska prezesa banku arcybiskupa Paula Marcinkusa. Po śmierci papieża kardynałowie głośno mówili, że „Duch Św. zrobił dobrą robotę, nim papież zdążył wyrządzić więcej szkód”! Watykan zaczął plątać się w zeznaniach. Ogłoszono, że ciało odnalazł papieski sekretarz, a potem wyszło na jaw, że była to zakonnica. Radio Watykańskie ogłosiło, że papież umarł o 23.00 dnia poprzedniego a tymczasem bracia Signoracci wezwani o 5 rano do zabalsamowania ciała orzekli, że ciało było jeszcze ciepłe! Potem okazało się, że notatki, które trzymał w ręku zniknęły. A w notatkach miały znajdować się nazwiska kardynałów, których papież chciał zdymisjonować! W swej książce francuski pisarz Jean Thierry udowadnia, że papież został otruty przez kardynała Villot wywarem z naparstnicy, który przyjmował w małych ilościach aby wzmocnić swoje serce. Niestety podany w zbyt stężonej dawce, wywar zabija! Potwierdził to papieski sekretarz Lorenzi, który zeznał, że dzień wcześniej kardynał Villot schował do kieszeni ampułkę z lekarstwem stojącą na szafce nocnej przy papieskim łóżku. Ten sam kardynał, powołując się na tradycję, nie zgodził się na złamanie zakazu przeprowadzania sekcji zwłok papieża. W 2005 r. zmarł ostatni duchowny znający okoliczności śmierci Jana Pawła I – polski kardynał Andrzej Maria Deskur – szef medialny Stolicy Apostolskiej. Sekret śmierci papieża zabrał ze sobą do grobu. Obecnie trwa proces beatyfikacyjny Jana Pawła I.

Naprzeciw stoi wczesnochrześcijański grobowiec z IV w., w którym pochowany jest papież Marcelin II (nr 33), zdobiony przedstawieniem „Chrystusa zwycięzcy pomiędzy św. Piotrem i Pawłem”.

Sarkofag Marcelina II

Marcello Cervini degli Spannochi urodził się w 1501 r., był synem pisarza Świętej Penitencjarii Apostolskiej oraz Roberty Bellarmina, uznanej później za jednego z Doktorów Kościoła. Po studiach w Rzymie zajmował się tłumaczeniem z greki i łaciny dzieł chrześcijańskich. W 1539 r. został kardynałem tytularnym bazyliki S. Croce in Gerusalemme. W 1548 r. mianowano go prefektem Biblioteki Watykańskiej. Miał szansę zostać papieżem już wcześniej, w roku 1550, jednak podczas konklawe źle się poczuł i wrócił do domu. W 1555 r. po 4 dniach obrad został papieżem – ostatnim, który zachował swoje imię. Postanowił zreformować Kościół oraz objąć ścisłą kontrolą jego wydatki. Nie zrealizował jednak tego gdyż zmarł 1 maja, ponoć w wyniku wylewu.Zauważmy, że to kolejny, który umiera po tym jak ogłasza plany reform finansowych Kościoła. Panował 22 dni.

Dwa kroki dalej po tej samej stronie mieści się sarkofag papieża Innocentego IX (niezaznaczony na planie).

Grobowiec Innocentego IX

Giovanni Antonio Facchinetti de Nuce Starszy urodził się w 1519 r. w Bolonii, tam też studiował i w 1544 r. przyjął święcenia kapłańskie. Przybył następnie do Rzymu gdzie został sekretarzem kardynała Nicolò Ardinghelli a potem kardynała Alessandro Farnese, który po wyborze na papieża awansował go na wikariusza diecezji w Avignone. Kolejny awans nadszedł szybko i Giovanni został gubernatorem Parmy. W 1560 r. mianowano go biskupem. 15 lat później wrócił do Rzymu, a już rok później mianowano go patriarchą Jerozolimy. W 1583 r. został kardynałem tytularnym bazyliki SS. Quattro Coronati. Wreszcie w 1591 r. obrano go papieżem. W czasie swego bardzo krótkiego pontyfikatu starał się oczyścić miasto z bandytów oraz poprawić warunki życia zwykłym obywatelom. Niestety po dwóch miesiącach zmarł w wyniku przeziębienia, którego nabawił się w trakcie odbywania pielgrzymki nereuszowskim szlakiem siedmiu kościołów.

Po stronie przeciwnej zauważamy neogotycki grobowiec Benedykta XV (niezaznaczony na planie).

Grobowiec Benedykta XV

Posąg papieża wykonał w brązie Giulio Barbieri. Ponieważ o tym papieżu już wspominaliśmy podczas oglądania jego pomnika umieszczonego w Bazylice św. Piotra, idźmy dalej.

Kolejne dwa grobowce nie należą do papieży. To grobowce osób świeckich. Po lewej stronie widzimy sarkofag Carlotty di Savoia Lusignano, królowej Cypru w latach 1458 – 1464 (nr 32).

Grobowiec królowej Cypru

Została nią mając zaledwie 14 lat. Ponieważ w 1464 r. doszło do zamachu stanu, którego dokonał jej przyrodni brat i nigdy nie udało się jej odzyskać władzy, uciekła do Rzymu prosząc o pomoc papieża Sykstusa IV, który niewiele jej pomógł. Zmarła w tym mieście w 1487 r.

Po stronie prawej stoi sarkofag królowej Szwecji Krystyny Wazówny, zmarłej w 1689 r. w Rzymie (nr 31).

Grobowiec królowej Szwecji

O niej również już opowiadaliśmy więc podążajmy dalej.

Za grobem Krystyny widzimy pustą wnękę kaplicową (nr 30). W tym miejscu pochowany był Jan Paweł II zanim po beatyfikacji przeniesiono go do bazyliki. Starą płytę nagrobną przewieziono do Muzeum Jana Pawła II w Krakowie.

Na samym końcu prawej nawy Grot Watykańskich widzimy Kaplicę Madonny Orsini (nr 19), którą zdobi wielki marmurowy relief z przedstawieniem „Tronująca Madonna z Dzieciątkiem pomiędzy świętymi Piotrem i Pawłem wraz z Eugeniuszem IV i kard. Pietro Barbo”. Dzieło to przypisywane jest Isaia da Pisa.

Kaplica Madonny Orsini

Po stronie lewej kaplicy widzimy grobowiec papieża Piusa VI (nr 20), który został pochowany we wczesnochrześcijańskiej tombie przykrytej płytą z IV wieku i zdobionej przedstawieniami „Sprzedanie Józefa w niewolę” oraz „Trzej Królowie adorujący Dzieciątko”.

Grób Piusa VI

Giovanni Angelo Braschi urodził się w 1717 roku w biednej rodzinie z hrabiowskimi tradycjami. Po latach studiów w 1753 roku został prywatnym sekretarzem papieża Benedykta XIV oraz kanonikiem Bazyliki Watykańskiej. Nie był on jednak duchownym. Papież zaproponował mu święcenia ale ten odmówił, gdyż chciał zawrzeć związek małżeński. Wkrótce jednak jego narzeczona została zakonnicą a on w 1758 r. księdzem 🙂 Piął się po szczeblach kariery, wreszcie w 1773 r. został kardynałem tytularnym kościoła Sant’Onofrio. Po śmierci papieża Klemensa XIV konklawe złożone z 44 kardynałów po 134 dniach obrało papieżem właśnie Piusa VI. Przez cały pontyfikat próbował walczyć z zeświecczeniem społeczeństwa. Papież zalazł nam Polakom za skórę. Pobłogosławił bowiem konfederację targowicką, potępił insurekcję kościuszkowską oraz poparł rozbiory Polski pisząc list do carycy Katarzyny z nakazem „zrobienia w Polsce porządku”! W 1798 r. został aresztowany przez Francuzów i wywieziony z Rzymu. Zmarł rok później w Valence.

Przechodzimy w lewo do lewej nawy Grot. To co widzimy po prawej stronie za szybą opiszemy trochę później.

W nawie lewej symetrycznie do Kaplicy Madonny Orsini umieszczona została Kaplica Meksykańska (nr 14) dedykowana w 1992 r. Matce Boskiej z Guadalupe.

Pierwszy z grobowców nawy lewej należy do papieża Piusa XI (nr 21).

Grób Piusa XI

Ambrogio Damiano Achille Ratti urodził się w 1857 r. w Desio, w dość biednej rodzinie robotniczej. Uczył się w szkołach kościelnych, po maturze wstąpił do seminarium duchownego. Święcenia przyjął w 1879 r. Wyjechał wkrótce do Rzymu aby kontynuować naukę na Uniwersytecie Gregoriańskim – studiował prawo kanoniczne, Università della Sapienza – tu kończył teologię oraz w Akademii św. Tomasza, gdzie ukończył filozofię. Ponadto uzyskał aż trzy doktoraty! I to wszystko w niespełna 4 lata! W 1882 r. wrócił do Mediolanu, gdzie w seminarium wykładał dogmatykę. 6 lat później został pracownikiem naukowym Biblioteki Ambrozjańskiej, gdzie zajmował się konserwatorstwem i muzealnictwem. Tam objawiło się jego zainteresowanie sztuką i historią. Kontynuował badania naukowe w wielu znamienitych ośrodkach Europy: w Berlinie, Wiedniu, Paryżu, Oksfordzie i kilku innych. W roku 1914 mianowano go prefektem Biblioteki Watykańskiej. W roku 1918 papież Benedykt XV mianował go wizytatorem w Polsce a rok później po otrzymaniu sakry biskupiej został nuncjuszem apostolskim w Polsce. Co ciekawe, w trakcie Bitwy Warszawskiej nie opuścił miasta. Pozostał w nim jako jeden z nielicznych dyplomatów (tylko on i przedstawiciel Turcji). Podczas pobytu w Polsce pokłócił się strasznie z biskupem krakowskim Adamem Sapiehą, który wyprosił go z sali obrad podczas zjazdu biskupów w Gnieźnie. To prawdopodobnie dlatego Adam Sapieha nie otrzymał później od niego kapelusza kardynalskiego. W 1921 r. Achille Ratti został kardynałem a 6 miesięcy później papieżem. Po koronacji jako pierwszy papież od 1870 r. udzielił błogosławieństwa „Urbi et Orbi” z balkonu Bazyliki św. Piotra. Natychmiast po wyborze dokonał zmian w sposobie zwoływania konklawe. Od tej pory konklawe miało się zbierać nie wcześniej niż 15 i nie później niż 18 dni od śmierci papieża, co umożliwiało przybycie kardynałów z odległych krajów. Po I wojnie światowej rozpoczął pertraktacje z Mussolinim, które doprowadziły do podpisania 11 lutego 1929 r. traktatów laterańskich. Tak powstało państwo Watykan. Choć początkowo podpisał konkordat z Niemcami w 1927 r. wydał encyklikę, w której potępił wszystkie działania hitlerowców. Za jego pontyfikatu powołano w Polsce do życia Katolicki Uniwersytet Lubelski. W 1937 roku powołał też do życia Papieską Akademię Nauk. Warto również pamiętać, iż był wielkim alpinistą, który zdobył kilka szczytów: Cima di Jazzi, Monte Rosa, Mont Blanc i inne. 18 września 2006 r. na rozkaz papieża Benedytka XVI odtajniono ponad 30 000 teczek z Tajnych Archiwów Watykańskich zawierających informacje na temat pontyfikatu Piusa XI. Czy aby na pewno wszystkie? Otóż nie. Nie odtajniono dokumentów związanych ze śmiercią papieża. Prawdopodobnie został on zamordowany przez nazistów! Kiedy Mussolini zaczął naśladować Niemców i wyłączać Żydów z życia publicznego, papież ostro zaprotestował potępiając głośno Mussoliniego. Rozgniewał tym Duce, który mu zapowiedział, że jeśli nie przestanie to on straci cierpliwość. „Mam nadzieję, że ten papież umrze tak szybko, jak to tylko możliwe” – powiedział. Wkrótce papież doznał dwóch zawałów serca w tym samym dniu i 10 lutego 1939 r. zmarł. Mussoliniemu bardzo łatwo było zabić papieża, którego osobistym lekarzem był ojciec kochanki Benito – doktor Francesco Petracci. Jeden z kardynałów otwarcie powiedział wtedy, iż papież dostał od tego lekarza zastrzyk, po którym zmarł. Co więcej niedawno wydano osobiste pamiętniki kochanki Mussoliniego – Claretty, których treść wydaje się potwierdzać tą teorię! Dlaczego Mussolini zabił papieża? Otóż wyszło na jaw, że papież szykował oficjalne przemówienie potępiające działania przywódcy Włoch. Miał w nim ogłosić ekskomunikę Benito! Nie zdążył. Po jego śmierci treść przemówienia zniknęła!

Odrobinę dalej widzimy tombę, w której pochowany jest hiszpański kardynał Rafael Merry del Val (nr 22).

Sarkofag kardynała Rafael Merry del Val

Od 1953 r. trwa jego proces beatyfikacyjny.

Kolejny grobowiec należy do znanego nam już rodu Stuart (nr 23), wspominaliśmy o nich oglądając pomnik w bazylice.

Sarkofag Stuartów

Przejdźmy zatem do grobowca papieża Innocentego XIII (nr 24).

Grobowiec Innocentego XIII

Michelangelo Conti urodził się w 1655 r. w książęcej rodzinie spokrewnionej z papieżem Innocentym III. Uczył się w Anconie, potem studiował w Rzymie. W 1695 r. został mianowany arcybiskupem Tarsu oraz nuncjuszem apostolskim w Szwajcarii, a potem w Portugalii. W 1706 r. otrzymał kapelusz kardynalski z tytułem SS. Quirico e Giulitta. W 1721 r. obrano go papieżem, licząc że będzie papieżem „przejściowym” ze względu na swój bardzo kiepski stan zdrowia. Poparł on kandydaturę Jakuba Stuarta do tronu króla Anglii, tego samego, który leży jeden sarkofag wcześniej – męża Marii Klementyny Sobieskiej. Zmarł po trzech latach rządów.

Idąc dalej zobaczymy wczesnochrześcijański sarkofag, w którym pochowany został papież Urban VI (nr 25).

Sarkofag Urbana VI

Bartolomeo Prignano urodził się w 1318 r. w Neapolu. Studiował prawo kanoniczne, potem został arcybiskupem Bari. Kiedy zmarł papież Grzegorz XI, 8 kwietnia 1378 r. rozpoczęło się niezwykłe konklawe. W Rzymie trwały zamieszki mające na celu wpłynięcie na konklawe aby kardynałowie nie wybrali na papieża kolejnego Francuza tylko Włocha, na dodatek Rzymianina! Doszło nawet do tego, że tłum wtargnął do Pałacu na Watykanie! Przestraszeni kardynałowie obrali papieżem właśnie arcybiskupa Bartolomeo Prignano, nieobecnego wtedy na konklawe. Kiedy kardynał Orsini ogłosił „Habemus Papam….” Tłum nie pozwolił mu dokończyć. Byli przekonani, że papieżem został Rzymianin kardynał Tibaldeschi. Część tłumu natychmiast ruszyła łupić i grabić stary dom kardynała (taka wtedy była „tradycja”, kiedy kardynał zostawał papieżem, grabiono jego stare mieszkanie…..bo już mu nie było potrzebne. Tradycja ta narodziła się w IX wieku i przetrwała aż do wieku XVIII), reszta porwała na ręce kardynała ciesząc się, że mają nowego papieża. Przerażeni purpuraci nie wyprowadzając tłumu z błędnego przeświadczenia uciekli do Zamku św. Anioła. Kardynał Tibaldeschi krzyczał, że to nie jego konklawe wybrało ale nikt go nie słuchał. Tłum zerwał z niego ubranie i trzymając biednego, prawie gołego kardynała, nakładał mu szaty papieskie. Kiedy do Rzymu przybył wybrany Bartolomeo Prignano i próbował wytłumaczyć całą sytuację znów wybuchły zamieszki, porwano Bartolomeo i chciano utopić go w Tybrze. Dopiero interweniujące siły porządkowe zdołały opanować sytuację i uratować przyszłego papieża. 10 dni trwały pertraktacje z ludem, który w końcu zaakceptował wybór. Niestety szybko okazało się, że papież do aniołków nie należy. Był dzień w dzień pijany, okrutny, klął i wyzywał wszystkich. Prawdopodobnie był chory umysłowo! Przestraszeni kardynałowie, którzy nierzadko byli bici przez papieża ogłosili, że wybór należy uznać za nieważny gdyż odbył się pod presją i przymusem. We wrześniu 1378 r. zebrało się potajemnie konklawe złożone z 13 kardynałów i w Fundi wybrano nowego papieża, którym został Robert z Genewy czyli papież Klemens VII. To zapoczątkowało tzw. Wielką Schizmę Zachodnią. Wróćmy jednak do osoby Urbana VI. Co takiego ciekawego zrobił? Chcąc zdobyć majątek królowej Neapolu – Joanny, nakazał jej przybranemu synowi aby ten udusił macochę i kiedy odda papieżowi połowę majątku jego grzech będzie mu wybaczony. Karol de Duras oczywiście macochę udusił ale nie podzielił się pieniędzmi. W czasie swego pontyfikatu papież Urban VI nakazał zamordować kilku kardynałów a potem ich zamarynował i woził zawsze ze sobą jako przestroga przed nieposłuszeństwem 🙂 Zmarł w 1389 r., prawdopodobnie otruty. Zdążył jeszcze przed śmiercią zmienić okres dzielący lata święte. Odtąd Rok Jubileuszowy ogłaszany był co 33 a nie co 50 lat. Warto pamiętać, że to za czasów tego papieża doszło w Polsce do chrztu Władysława Jagiełły (15 luty 1386).

W tym miejscu rozpoczyna się część Grot nazwana Antykwarium – oprócz starych grobowców przechowuje się tu także marmurowy relief „Chrystus Król” autorstwa Giovanni Dalmata, który wykonał na potrzeby grobu papieża Mikołaja V. Ponadto możemy tu zobaczyć płytę grobową Pietro Raimondo Zacosta – Wielkiego Mistrza Zakonu Szpitalników św. Jana dziś zwanych Kawalerami Maltańskimi, fragment posągu papieża Benedykta XII autorstwa Paolo da Siena, płyty grobowe kardynałów Jean de Bilhères de Lagraulas (tego samego dla którego Michał Anioł wykonał „Pietę” mającą zdobić jego grobowiec) i Francesco Todeschini Piccolomini (późniejszego Piusa III), posąg kardynała Berardo Eroli (dzieło Giovanni Dalmata) i kardynała Pietro Fonseca (autorstwa Paolo Taccone) a także paleochrześcijańskie sarkofagi, np. sarkofag z IV wieku należący do Anicio Petronio Probo.
Spoglądając w prawo zobaczymy paleochrześcijański sarkofag z V wieku, wtórnie wykorzystany jako grobowiec papieża Piusa III (nr 26).

Sarkofag Piusa III

Francesco Todeschini – Piccolomini urodził się w Sienie w 1439 r. Studiował w Perugii gdzie uzyskał doktorat z zakresu prawa kanonicznego. Natychmiast po tym został mianowany arcybiskupem Sieny. W 1460 r. jego wujek – papież Pius II – „podarował” mu kapelusz kardynalski z tytułem S. Eustachio. Po śmierci kolejnego z papieży – Aleksandra VI Borgia – konklawe (dzięki poparciu kard. Cezarego Borgii) obrało go papieżem. Było to w roku 1503. Niestety papież był już bardzo schorowany i zmarł po 26 dniach pontyfikatu. Zdążył jedynie zlecić Pinturicchio dekorację Biblioteki Watykańskiej. Niektórzy badacze twierdzą, że papież nie zmarł śmiercią naturalną a został otruty, ponieważ chciał zreformować Kościół co było nie na rękę kardynałom. Oficjalnie jednak podano, że zmarł bo zmęczyła go ceremonia koronacyjna 🙂

Kolejnym grobowcem na naszej trasie jest sarkofag Hadriana IV (nr 27) nakryty płytą pochodzącą z III wieku.

Sarkofag Hadriana IV

Nicholas Breakspeare, w Polsce znany jako Mikołaj z Albano, urodził się około roku 1100. Był jedynym Anglikiem na Tronie Piotrowym! Wyjechał do Francji gdzie został najpierw przeorem, potem opatem kanoników regularnych św. Rufusa. Później mianowany został kardynałem – biskupem Albano. Przez pewien czas przebywał jako legat papieski w Norwegii, po powrocie, w 1154 r. został papieżem. Były to ciężkie czasy, w Rzymie trwała rebelia. Papież obłożył Wieczne Miasto interdyktem czyli zakazem odprawiania jakichkolwiek obrzędów religijnych na terenie Rzymu. Za jego pontyfikatu trwał tez spór z cesarzem Fryderykiem, którego on sam wcześniej koronował 🙂 Zmarł w 1159 r. Warto pamiętać, że to ten papież rok po objęciu urzędu wydał tzw. bullę wrocławską potwierdzającą istnienie i uposażenie diecezji wrocławskiej.

Odrobinę dalej mieści się tomba papieża Grzegorza V (nr 28).

Pochówek Grzegorza V

Bruno z Karyntii urodził się w 972 r. w książęcej rodzinie, był Niemcem, wnukiem brata cesarza Ottona II. Zarekomendowany przez swego kuzyna, Ottona III, został w 996 r. obrany papieżem. Natychmiast koronował on swego kuzyna na cesarza. Niestety jak tylko cesarz opuścił Rzym, doszło do przewrotu, w wyniku którego papież Grzegorz V musiał uciekać z miasta. Osiadł w Spoleto, potem przeniósł się do Lombardii. W tym czasie w Rzymie wybrano antypapieża – Jana Filagatosa, który przyjął imię Jana XVI. W 998 r. Otton III wysłuchał próśb Grzegorza V i przybył do Rzymu usuwając antypapieża z tronu. Na rozkaz Grzegorza V Jan XVI został uwięziony, okaleczony a następnie posadzono go na ośle głową w stronę zadu i tak obwożono po Rzymie. Potem wrócił do więzienia. Grzegorz V był pierwszym w historii papieżem, który wydał interdykt. Obłożył klątwą Francję za to, że król Robert II Pobożny ożenił się ze swoją kuzynką (z czwartego pokolenia). Zmarł na malarię w 999 r., choć niektórzy twierdzą, że został otruty.

Na samym końcu nawy widzimy grobowiec świecki. Pochowano tu cesarza Ottona II, zmarłego w 983 r. (niezaznaczony na planie).

Grobowiec cesarza Ottona II

Ponad jego sarkofagiem widzimy mozaikę z X wieku „Chrystus pomiędzy świętymi Piotrem i Pawłem”. Zauważyć tu też możemy fragmenty inskrypcji z 1102 roku z tekstem donacji Matyldy oraz inskrypcję z 1267 r. upamiętniającą relikwie umieszczone wtedy w Bazylice św. Piotra.

W miejscu tym stoi jeszcze jeden sarkofag – leży tu Juliusz III.

Grobowiec Juliusza III

To jeden z najciekawszych papieży w historii Kościoła 🙂 Giovanni Maria Ciocchi del Monte urodził się w 1487 r. w Rzymie. Szybko został szambelanem papieża Juliusza II oraz w 1513 arcybiskupem Siponto. W 1536 r. otrzymał kapelusz kardynalski z tytułem początkowo S. Vitale potem S. Prassede. Niedługo później mianowano go kardynałem biskupem Palestriny. W 1550 r., po 10 tygodniach konklawe obrało go papieżem. Wpisał się w karty historii jako jeden z najbardziej grzesznych papieży 🙂 Gdy tylko go obrano przeznaczył cały majątek kościelny na….renowację swojej posiadłości w Rzymie zatrudniając do tego zadania między innymi Michała Anioła. Była to Villa Giulia – dziś mieści się tam Muzeum Etruskie. Jego willa została udekorowana freskami przedstawiającymi małe dzieci uprawiające ze sobą seks! Co więcej sam Michał Anioł wyrzeźbił dla niego posągi przedstawiające….gwałt oralny!! Zasłynął z niebywałego zainteresowania młodymi chłopcami. Szczególnie bliski był mu pewien dozorca małp, którego później, już jako papież, mianował kardynałem! Zakochał się w nim jeszcze kiedy był legatem papieskim, miał 60 lat a jego chłopiec jedynie lat 14. Nazwał go Innocenzo (czyli „Niewinny”) i do końca swego życia „opiekował się” nim awansując go na szefa służby dyplomatycznej Watykanu. Ponieważ chłopiec (popularnie nazywany „małpim kardynałem”) niespecjalnie interesował się polityką, papież stworzył dla niego fikcyjne stanowisko Kardynała Sekretarza Stanu – dziś to najważniejsze po papieżu stanowisko w Watykanie 🙂 Papież obsypywał również swego kochanka nagrodami, które sprawiły, że wkrótce stał się on jednym z najbogatszych ludzi w całej Europie! Jego kochanek zasłynął potem z kilku zbrodni, na przykład z morderstw czy też gwałtu na kilku kobietach. Co ciekawe skazano go za to tylko na kilka miesięcy więzienia w Zamku św. Anioła, potem zmieniono mu karę na odosobnienie w klasztorze. Nie pozbawiono go nawet tytułu kardynała gdyż kardynalska komisja orzekła, że zgwałcenie kobiet nie było na tyle poważnym przestępstwem! Co więcej awansowano go potem na kardynała protodiakona! Warto też wiedzieć, iż to ten papież wysłał w 1555 r. pierwszego nuncjusza apostolskiego do Polski. Zmarł na podagrę w tym samym roku.

Przechodzimy do nawy głównej Grot. Już na samym początku widzimy posąg Piusa VI (nr 29) zaczęty przez Antonio Canova, dokończony po jego śmierci przez ucznia – Adamo Tadolini.

Posąg Piusa VI w nawie głównej Grot Watykańskich

Idąc dalej dochodzimy do podwyższenia ołtarzowego (nr 18), gdzie czasami odbywają się msze św. Stoi tu oparty na fragmencie kolumny z kapitelem korynckim Ołtarz Tombowy – wykonany w 2000 r. przez Floriano Bodini.

Ołtarz w Grotach

Dalej na wprost mieści się wielka szyba (nr 15) zdobiona dwoma marmurowymi aniołami, które kiedyś były częścią grobu papieża Bonifacego VIII. To dzieło Arnolfo di Cambio. Poniżej widzimy dwa lwy wykonane na potrzeby grobu albo Urbana VI albo Benedykta XII – nie zostało to do końca wyjaśnione.

Szyba chroniąca wnętrze Konfesji św. Piotra

Za szybą znajduje się Konfesja (nr 16), na końcu której widzimy Niszę Paliuszy (nr 17) dekorowaną mozaiką z IX wieku z przedstawieniem „Chrystusa Błogosławiącego”.

Konfesja św. Piotra z umieszczoną na końcu Niszą Paliuszy

W niszy znajdują się relikwie św. Piotra a kilka metrów pod nią jego grób. W tym miejscu warto wspomnieć o świętym. Szymon Piotr – święty Piotr Apostoł – pierwszy papież (pontyfikat lata: 33 – 64) urodził się prawdopodobnie w miasteczku Betsaida nad jeziorem Genezaret. Początkowo pracował razem z ojcem Janem i bratem Andrzejem jako rybak. Później prowadził przedsiębiorstwo rybackie. Był żonaty z Perpetuą (dziś świętą Kościoła katolickiego), miał córkę Petronelę (dziś również świętą). Do 30 roku n.e. mieszkał w Kafarnaum u swojej teściowej. Pewnego dnia podczas połowu ryb na jeziorze Galilejskim poznał Jezusa i na jego wezwanie wraz z przyszłymi apostołami Janem i Jakubem porzucił zawód rybaka i został uczniem Jezusa (słynne słowa: „Nie bój się. Odtąd ludzi będziesz łowił”). Jezus nadał mu imię Piotr (Petrus czyli skała) i traktował jak osobę specjalną, jak swego zastępcę. To on w czasie pojmania Jezusa w Gaju Oliwnym odciął ucho jednemu z uczestników zajścia. To on trzykrotnie zaparł się później znajomości z Chrystusem. Po zmartwychwstaniu Chrystusa objął zastępczą władzę nad formującą się wspólnotą chrześcijańską. W 44 r. za swoją działalność został aresztowany z rozkazu Heroda Agryppy – władcy Judei w czasach cesarza Klaudiusza. Ponoć z więzienia uwolnił go anioł rozbijając wiążące go łańcuchy. Uciekł z Jerozolimy lecz nie wiemy dokąd. Ponoć w 49 r. widziany był w Jerozolimie, gdzie miał jakoby zwołać pierwszy w historii sobór zwany Soborem Jerozolimskim. W 50 r. przebywał podobno w Antiochii, gdzie miało dojść do sporu pomiędzy nim a św. Pawłem. Tam też ponoć Piotr wyświęcił pierwszego biskupa tego miasta – Ewodiusza. Przebywać miał również w Koryncie oraz północnych ziemiach Azji Mniejszej. Słowa jednego z listów wskazują także, iż Piotr przybył i przebywał pewien czas w Rzymie, choć niektórzy historycy twierdzą, że nigdy go tu nie było! Zamieszkać miał początkowo u Pryski na Awentynie, potem u senatora Pudensa na Eskwilinie. Wg. legendy, gdy po wielkim pożarze Rzymu, o spowodowanie którego Neron oskarżył chrześcijan, rozpoczęły się prześladowania, przestraszony Piotr uciekł z miasta. Na zakręcie drogi via Appia spotkać miał ponoć Jezusa, którego spytał: „Quo vadis Domine” („Dokąd idziesz Panie”). Jezus miał mu odpowiedzieć, że skoro Piotr ucieka z Rzymu to on – Jezus – idzie do miasta aby zostać tam ponownie ukrzyżowanym. Wtedy też Piotr zawrócił i w Rzymie został aresztowany. W miejscu spotkania z Jezusem stoi dziś kościół, o którym będziemy jeszcze kiedyś opowiadać. Według tradycji św. Piotr został ukrzyżowany w Cyrku Nerona na Wzgórzu Watykańskim głową w dół, gdyż uważał, że nie jest godzien być ukrzyżowany tak jak Chrystus. Prawda jest taka, że sposób krzyżowania w antycznym Rzymie zależał od winy. Jeśli krzyżowano przestępcę kryminalnego, robiono to głową w górę, jeśli politycznego – głową w dół. Egzekucję wykonano prawdopodobnie 13 października 64 r. W swym rodzinnym grobowcu pochować go miał jego przyjaciel – senator Marcellus. W tym miejscu później zbudowano kapliczkę, następnie pierwszy kościół, potem obecną bazylikę. Aż do czasów II wojny światowej nikt jednak nie potwierdził, że w tym miejscu są faktycznie kości św. Piotra! Dopiero gdy do władzy doszedł papież Pius XII, nakazał w 1939 r. przeprowadzenie wykopalisk, które ujawniły ponoć grobowiec Księcia Apostołów. Ale czy na pewno? Otóż według Marii Valtorta to nie św. Piotr leży pod bazyliką! Kimże była Maria Valtorta zapytacie? Nie znacie Piątego Ewangelisty?! 🙂 Urodziła się w 1897 r. w Casercie, zmarła w 1961 r. w Viareggio. Była włoską pisarką i poetką uznaną za mistyczkę i wizjonerkę. Kiedy w 1920 r. spacerując została uderzona przez jakiegoś przestępcę metalowym prętem, spędziła 3 miesiące w szpitalu lecz potem z biegiem lat jej stan się pogarszał. W końcu było tak źle, że nie wstawała już z łózka. Wtedy zaczęła się żarliwie modlić i pisać. Od tej pory, gdy nikogo przy niej nie było, miała jakoby doznawać wizji Jezusa i Marii, którzy nakazali jej napisać ich biografie. Pojawiali się wielokrotnie dyktując słowa pisarce. W 1947 r. pojawiła się książka „Poemat Boga – Człowieka” opisująca życie Jezusa. Pisała jeszcze do roku 1953, napisała łącznie 15 000 stron! Widząc, że jej dzieła nie znajdują poparcia Kościoła zaczęła popadać w chorobę psychiczną, zamknęła się, przestała mówić. W 1973 r., po 12 latach od śmierci, jej ciało przeniesiono do krużganków bazyliki Santissima Annunziata we Florencji. Początkowo Kościół wyraził zgodę na publikację jej dzieła, jednak szybko wpisał je do Indeksu Ksiąg Zakazanych. Dopiero kiedy papież Paweł VI zniósł Indeks, jej książki zostały w pełni wydrukowane jednak nigdy nie zostały oficjalnie uznane przez Watykan. Czytając zapiski pisarki nie potrafimy się oprzeć wrażeniu, że ona to wszystko widziała! Uderza nas nagromadzenie szczegółów z życia Jezusa jakich nie znajdziemy w żadnych źródłach! Autorka z niezwykłą swobodą opisuje również wygląd miast i krajobrazu, dróg, rzek i obiektów, które w tamtych czasach istniały w Jerozolimie! Maria Valtorta pisze, że podczas objawienia w 1949 r. Jezus nazwał ją „Małym Janem” czyli „Piątym Ewangelistą” i powiedział jej, że św. Piotr nie jest pochowany pod Bazyliką św. Piotra jak twierdzi Kościół! Pochowano go ponoć w katakumbach świętych Marcellina i Piotra! Wywołało to niezwykłe poruszenie w Kościele, na tyle wielkie, że sam papież Pius XII prosił pisarkę aby dokładnie wskazała miejsce spoczynku apostoła. Po przeczytaniu jej dzieła „Ewangelia, jaka została mi objawiona” nakazał ewangelię opublikować! Choć jak wiemy potem Kościół zakazał czytania tego dzieła. W 1985 r. „Wielki Inkwizytor” kard. Joseph Ratzinger również negatywnie wypowiedział się o tym dziele. W 2000 roku podjęto próbę beatyfikacji Valtorty, proces jednak nie rozpoczął się. Niedawno dziennikarz watykański i pisarz Antonio Socci na podstawie zapisków Marii Valtorty napisał książkę „Czas burzy. Dramat czasu konklawe”, która zszokowała ludzi na całym świecie. Jak się okazuje nie bez podstaw jest twierdzenie, że Piotra nie ma pod bazyliką. Otóż ponoć został on pochowany w pogańskim grobowcu swego przyjaciela. Ale przecież był on przywódcą chrześcijan! Czy chrześcijanie pozwoliliby na pochowanie zastępcy Jezusa w miejscu gdzie składano ofiary ze zwierząt?? (w grobie św. Piotra obok kości mężczyzny znaleziono również kości kobiety, kozy, świni, kurczaka i szczurów. Co ciekawe, gdy wyszło na jaw, że znaleziono tam kości kurczaka, twierdzono, że jest to tzw. kogut zdrady, ten który zapiał trzy razy). Czy nie próbowaliby wykraść ciała i przenieść je w inne miejsce? Temat bardzo ciekawy. Szczególnie, że katakumby św. Marcellina i Piotra nie zostały jeszcze w pełni przebadane i skrywają na pewno wiele tajemnic. Wciąż trwają tam prace archeologiczne.

Udajmy się teraz w prawo, gdzie tuż obok Kaplicy Madonny Orsini znajduje się wejście do ambitu czyli obejścia Grot Watykańskich (nr 2).

Obejście Grot Watykańskich

Na prawo biegną schody prowadzące do bazyliki (nr 1). Odrobinę dalej widzimy Kaplicę Świętych Patronów Europy (nr 3), w której mieści się „Madonna na tronie wśród aniołów” z XIII wieku autorstwa prawdopodobnie jednego z uczniów Jacopo Torriti.

Kolejne wejście prowadzi do Kaplicy Polskiej (nr 4) powstałej w 1958 r. i poświęconej Matce Boskiej Częstochowskiej.

Wnętrze Kaplicy Polskiej w Grotach Watykańskich

Wewnątrz możemy zobaczyć kopię tego słynnego obrazu.

Następną kaplicą jest Kaplica Irlandzka (nr 5) poświęcona św. Kolumbanowi Młodszemu. Powstała w 1951 r., jej wnętrze skrywa fragment marmurowego relikwiarza, który stworzono w XV wieku na potrzeby relikwii św. Andrzeja.

Podążając korytarzem i mijając Kaplicę św. Heleny (nr 6) dochodzimy do Kaplicy Piusa XII (nr 7), w której mieści się jego grobowiec.

Grób Piusa XII

Po bokach widzimy również nisze z posągami apostołów, których autorstwo przypisuje się Matteo del Pollaiolo, Giovanni Dalmata i Mino da Fiesole. Eugenio Maria Giuseppe Giovanni Pacelli urodził się w Rzymie w 1876 r. w szlacheckiej rodzinie związanej z Watykanem. Za młodu był ministrantem w kościele Chiesa Nuova, uwielbiał bawić się w odprawianie mszy 🙂 W 1894 r. wstąpił do seminarium. Studiował też filozofię, grekę i matematykę, literaturę, historię i prawo. W 1899 r. przyjął święcenia kapłańskie. Szereg awansów sprawił, że w 1917 r. przyjął sakrę biskupią. W 1917 r. wyjechał do Monachium, w 1920 r. został nuncjuszem apostolskim w Niemczech a 9 lat później otrzymał kapelusz kardynalski. W 1933 r. przyczynił się do podpisania konkordatu z III Rzeszą, który negocjował bezpośrednio z Hitlerem. Dlatego do dziś niektórzy twierdzą, że współpracował z hitlerowcami. Wydaje się to jednak nieprawdziwe, szczególnie że przecież w 1938 r. po nocy kryształowej (pogromie Żydów w Niemczech) Pacelli zwrócił się do przedstawicieli Kościoła na całym świecie z prośbą o pomoc w ewakuacji ponad 200 000 Żydów z Niemiec, co udało się zorganizować! Po śmierci Piusa XI konklawe zaledwie w ciągu jednego dnia obrało go papieżem. Niestety pierwsze lata jego pontyfikatu zbiegły się w czasie z II wojną światową. Starał się ze wszystkich sił utrzymać pokój na świecie. 5 maja wysłał pismo do Hitlera z prośbą o utrzymanie pokoju, ten w odpowiedzi zapewnił go, iż nie ma absolutnie żadnego zagrożenia wojną! Jak wiemy chwilę później wojna wybuchła. Początkowo papież starał się zachować neutralność, jednak w 1940 r. Mussolini zdecydował o przystąpieniu Włoch do wojny. Udzielił azylu ponad 5000 Żydów, potępiał Hitlera. Dziś jednak wszyscy mają mu za złe, że nigdy głośno i stanowczo nie zaprotestował przeciw okrucieństwu Hitlera. Po zakończeniu wojny, w trakcie procesu norymberskiego wyszło na jaw, że istniał niemiecki plan porwania i „neutralizacji” papieża Piusa XII! Niemcy chcieli zająć Watykan, zabić kardynałów Kurii, a papieża wywieźć do zamku w Lichtensteinie i tam zamordować! Hitler jednak odstąpił od planu obawiając się konsekwencji. Po wojnie papież zajął się reformą Kościoła, między innymi liturgii Wielkiego Tygodnia. Uznał też za autentyczne objawienia w Fatimie. Jak już wiemy nakazał prowadzenie prac wykopaliskowych mających na celu odnalezienie kości św. Piotra, co ponoć zakończyło się sukcesem 🙂 Dlaczego jednak zwlekał tak długo z ogłoszeniem sukcesu? Odnalezienie grobu św. Piotra ogłosił dopiero 11 lat po fakcie! Powiedział, iż na pewno jest to grób św. Piotra. Jego następca – Jan XXIII nie chciał się jednak wypowiadać na ten temat, jak gdyby nie bardzo w to wierzył! Pius XII zmarł w październiku 1958 r. w Castel Gandolfo. Przyczyną śmierci była ostra niewydolność krążeniowa do jakiej doszło po ataku serca. W 1965 r. rozpoczął się jego proces beatyfikacyjny, jednak w 2007 r. ze względu na sprzeciw Żydów i podejrzenia o współpracę Piusa XII z hitlerowcami Benedykt XVI przerwał proces. Jednak już dwa lata później wznowił proces, który trwa po dzień dzisiejszy. Ponieważ wciąż trwają kontrowersje wokół osoby Piusa XII papież Franciszek rozważa odtajnienie i udostępnienie naukowcom części dokumentów z Tajnych Archiwów Watykańskich związanych z pontyfikatem tego papieża.

Po przeciwnej stronie, w okolicach Konfesji, znajduje się Kaplica Klementyńska (nr 8), stworzona przez papieża Klemensa VIII wewnątrz antycznej, półokrągłej krypty (nr 9) z czasów Grzegorza Wielkiego.

Kaplica Klementyńska

Ołtarz główny, który tam widzimy powstał w połowie XX wieku, zawiera w sobie jednak oryginalny ołtarz z pierwszej bazyliki, datowany na VI wiek!

Kontynuując spacer korytarzem ambitu mijamy Kaplicę św. Weroniki (nr 10) i dochodzimy do Kaplicy Madonny della Bocciata (nr 11) biorącej swą nazwę od znajdującego się w niej fresku „Madonna z Dzieciątkiem” autorstwa uczniów Pietro Cavallini. Według legendy, w 1527 r. podczas Sacco di Roma, jeden z żołnierzy miał uderzyć w obraz Matki Boskiej miską (po włosku „boccia”, stąd nazwa kaplicy: „Matki Boskiej Misecznej”) i z obrazu zaczęły kapać krople krwi. Kamienie poplamione tą krwią przechowywane są w tej właśnie kaplicy, za żelazną kratą.

Kolejną wnęką na naszej trasie jest Kaplica Matki Boskiej Kobiet Rodzących (nr 12) z widocznym wewnątrz fragmentem fresku, autorstwo przypisuje się Melozzo da Forlì. W lewą ścianę wmurowano fragmenty mozaiki „Anioł” autorstwa Giotto. Anioł ten był kiedyś częścią mozaiki „Navicella” znajdującej się u wejścia do Bazyliki św. Piotra. Na ścianie prawej widzimy popiersie Bonifacego VIII autorstwa Arnolfo di Cambio, a wewnątrz niszy „Madonnę z Dzieciątkiem” wykonaną przez Isaia da Pisa.

Na ścianach ambitu umieszczone są dekoracje pochodzące ze starej bazyliki konstantyńskiej, między innymi „Madonna z Dzieciątkiem”, które stanowiła kiedyś część dekoracji tabernakulum w oratorium Jana VII.

Ostatnim z elementów jaki dostrzeżemy zwiedzając Groty Watykańskie jest Kaplica Litewska (nr 13) dedykowana w 1970 r. Matce Boskiej Miłosiernej.

U wyjścia z ambitu znajduje się Kapliczka św. Andrzeja. Umieszczone w niej schody zaprowadzą nas na górę, do Bazyliki św. Piotra.

W ten sposób kończy się nasz spacer po Świętych Grotach Watykańskich.

——————————-
Podoba Ci się Spacerownik po Rzymie? Postaw nam kawę, przy kawie teksty szybciej się piszą 😜

Postaw mi kawę na buycoffee.to

 

 

Bibliografia:

  • Kazimierz Chłędowski, Rzym – Ludzie Odrodzenia, Warszawa 1957;
  • Agostino Paravicini Bagliani, Bonifacio VIII, Torino 2003;
  • Claudio Rendina, I papi, Roma 1990;
  • Vittorio Lanzani, Le Grotte Vaticane. Memorie storiche, devozioni, tombe dei papi, Milano 2010;

Być może zainteresuje Cię również:

1 komentarz

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.