Przed nami kolejny krótki spacer, tym razem po części Rzymu zwanej Castro Pretorio.
To bardzo mały obszar rzymskiego „centro storico”, mający zaledwie 1 km² powierzchni, leżący w okolicach stacji kolejowej Termini. Swą nazwę zawdzięcza istniejącemu tu w czasach antycznych obozowi pretorianów. Według informacji, które przekazuje nam Swetoniusz, w czasach cesarza Tyberiusza, dokładnie w 23 r. zbudowano tu wielki obóz gwardii cesarskiej, którą nazywano Pretorianami. A ich obozy nosiły nazwę Castrum Praetorium. Teren ten w 1873 r. stał się 18-tym „rione” miasta Rzym. Wśród istniejących wówczas ogrodów i budynków willowych zaczęto stawiać ogromne pałace w stylu umbertowskim, widoczne po dzień dzisiejszy.
Nasz spacer zaczniemy na rogu ulic via XX Settembre oraz via Servio Tullio, którą podążaliśmy poprzednim razem, kierując się w stronę antycznych Ogrodów Sallustiusza. Stoimy przed potężnym gmachem Palazzo delle Finanze, który jest siedzibą Ministerstwa Gospodarki i Finansów.
Zbudowano go z rozkazu Quintino Sella, ministra finansów XIX – wiecznej Italii. Pracowało tu wówczas 2200 osób! Obecnie jest ich odrobinę więcej – 7295! Powstał w latach 1872 – 1878, według projektu inżyniera Raffaele Canevari, który zbudował go zaledwie w 5 lat.
Współpracowali z nim inni artyści: Francesco Pieroni (autor wewnętrznego portyku), Ercole Rosa (twórca portalu wejściowego od strony ulicy via XX Settembre) czy Pietro Costa (wykonawca wejścia od strony ulicy via Cernaia). Budynek jest zaprawdę monumentalny. Ma około 300 metrów długości i 120 szerokości, jego powierzchnia to 152 000 m². Niewielką część parteru zajmuje Muzeum Numizmatyki (wejście pod nr 97, od strony via XX Settembre). Warto pamiętać, iż w miejscu, gdzie dziś znajduje się narożnik Palazzo delle Finanze (róg via XX Settembre i via Goito)), stała kiedyś jedna z antycznych bram w Murach Serwiańskich – Porta Collina.
To tędy próbowali dostać się do miasta Sabini, Gallowie czy Etruskowie. Przez tą bramę planował również wedrzeć się do miasta sam Hannibal. Ale brama słynęła jeszcze z innego faktu. To tędy wyprowadzano skazane na śmierć westalki, które zamurowywane były później w znajdującym się pod ziemią (tuż za bramą) bunkrze. Ponoć pierwsza taka „procesja śmierci” miała miejsce w 336 r. p.n.e., kiedy przez bramę wyprowadzono westalkę o imieniu Minucia.
Stojąc przodem do Palazzo delle Finanze, udajmy się w lewo, wzdłuż via XX Settembre. Dochodząc do widocznej po lewej stronie via Piave, skręcamy w nią. Oczom naszym ukaże się kościół Sacro Cuore di Gesù.
Powstał w latach 1914 – 1916 według proj. Aristide Leonori. To świątynia neogotycka, trójnawowa, ponad nawami bocznymi mieszczą się empory. Całość nakryta jest nietypową odmianą sklepienia krzyżowo – żebrowego, które we Włoszech nazywa się sklepieniem lancetowatym ponieważ żebra sklepienne umieszczone w bardzo wąskich przęsłach wyglądają jak lancet.
Ponad emporami widzimy okna zdobione witrażami pochodzącymi z Monachium, z przedstawieniami świętych. Witraże transeptu natomiast przedstawiają: „Instytucję Eucharystii” oraz „Błogosławieństwo Melchizedeka” (po prawej) a także „Adorację Eucharystii” (po lewej). Nawy boczne zamknięte są absydami, które zdobią dwa dzieła: „Św. Ignacy Loyola” oraz kopia „Matki Boskiej Ulicznej” (oryginał w kościele Il Gesù). W absydzie centralnej zdobionej marmurem i mozaiką dostrzegamy przedstawienie „Chrystus pomiędzy świętymi”.
Wracamy na ulicę via XX Settembre i podążamy dalej. Za chwilkę, po lewej stronie, pod numerem 66 pojawi nam się portal prowadzący do budynku zwanego Villa Paolina.
To piękny, XVI – wieczny pałacyk, przebudowany w XVIII wieku (stąd w wielu przewodnikach wyczytać można, że to willa XVIII – wieczna, co mija się z prawdą) i w roku 1816 zakupiony przez Paulinę Bonaparte – siostrę samego Napoleona, która wyszła za mąż za księcia z rodu Borghese. Będziemy o tej pani mówić jeszcze podczas zwiedzania Ogrodów Borghese. Obecnie willa ta jest siedzibą Ambasady Francji przy Stolicy Apostolskiej.
Po stronie przeciwnej widzimy modernistyczny gmach Ambasady Wielkiej Brytanii, zbudowany w latach 1968 – 1971, wg proj. Sir Basil Spence.
O jednej z bram miejskich, którą tu widzimy, opowiemy sobie kiedy indziej.
Przed ambasadą biegnie w prawo ulica via Palestro. Podążając nią natrafimy na drugą po prawej stronie ulicę – via Cernaia, gdzie stoi kościół SS. Rosario di Pompei.
Wykonany w stylu eklektycznym, powstał w latach 1889 – 1898, wg proj. Pio Piacentini. Na fasadzie widzimy inskrypcje: „Almae SS. Rosarii Reginae” oraz „Divae Virgini Sacra”. Świątynia jest obecnie w rękach Ojców Maristów, dziś ma status kaplicy.
Wracamy do via Palestro i skręcając w prawo, dochodzimy do skrzyżowania z ulicą via Gaeta, skręćmy w lewo, mijając Ambasadę Turcji oraz Ambasadę Rosji dojdziemy do skrzyżowania z aleją viale Castro Pretorio, gdzie widzimy gmach Palazzo della Società Pirelli z 1945 r.
Naprzeciw zaś Palazzo dell’ENACzbudowany wg proj. Clemente Busiri Vici w roku 1950.
Obydwa budynki należą do ENAC czyli włoskiego Urzędu Kontroli Lotnictwa Cywilnego.
Skręcamy w prawo w aleję viale Castro Pretorio i dochodzimy do skrzyżowania z ulicą via S. Martino della Battaglia. Po lewej stronie, hen w oddali, mieści się kolejny potężny gmach, tym razem to siedziba Centralnej Biblioteki Narodowej im. Vittorio Emanuele II.
Zbudowana została na ruinach dawnego obozu pretorianów, o którym wspominaliśmy na początku. Zaprojektował ją w latach 1965 – 1975 Massimo Castellazzi. Przechowuje wszystkie dzieła i wszystkie teksty, które zostały wydrukowane na terytorium Włoch. Jej wnętrza kryją aż 4,5 miliona woluminów w tym 6500 manuskryptów, 1935 inkunabułów (czyli pierwszych druków sprzed roku 1500), 27 000 periodyków (w tym 8500 czasopism i 2000 gazet).
Skręcamy w prawo w ulicę via S. Martino della Battaglia. Po lewej stronie zauważymy Palazzo dei Marescialli powstały około roku 1930. To siedziba urzędu odpowiedzialnego za Konstytucję Republiki Włoch.
Przed nami plac Piazza dell’Indipendenza powstały w 1873 r. Dostrzeżemy tu między innymi Palazzo della Federconsorzi zaprojektowany w latach 1952 – 1957 przez Aldo Della Rocca, Ignazio Guidi, Enrico Lenti i Giulio Sterbini oraz przylegający do niego budynek zwany Villino Monteverde (nr 8 – 10).
Podążając dalej na wprost ulicą via Solferino (biegnącą za placem) dochodzimy do skrzyżowania i skręcamy w lewo w ulicę via Marsala. Za chwilę oczom naszym ukazuje się bazylika Sacro Cuore di Gesù.
Świątynia ufundowana przez papieża Piusa IX, wybudowana została w latach 1879 – 1887 przez architekta Francesco Vespignani. Trawertynowa fasada prezentuje styl neorenesansowy. Na szczycie kampanili umieszczono w 1931 r. pozłacaną figurę Chrystusa Odkupiciela.
Wnętrze kościoła jest trójnawowe, dzielone przy pomocy granitowych kolumn, posiada transept z kopułą na przecięciu się naw. Bogata marmurowa i stiukowa dekoracja drewnianego sufitu jest dziełem Virginio Monti. Zdobienia kopuły oraz kopułek naw bocznych zawdzięczamy temu samemu artyście. Ściany i łuki ozdobił natomiast Cesare Caroselli.
Na początku nawy prawej widzimy marmurowy posąg Piusa IX w wykonaniu Francesco Confalonieri. Trzy główne ołtarze świątyni złożone zostały z XVII – wiecznych elementów pochodzących ze zburzonych kościołów. W ołtarzu nawy głównej znajduje się dzieło, które wykonał Franz von Rohden – „Najświętsze Serce Jezusa”. Dekoracja absydy wykonanej w latach 1968 – 1968 to dzieło Carlo Mariani. W zakrystii przechowuje się dwa ciekawe eksponaty: „Anioł Stróż” autorstwa Borgognone oraz „Wniebowzięta” – Orazio Borgianni. Po dzień dzisiejszy świątynią opiekują się Salezjanie. W budynku zakonnym znajdującym się po prawej stronie kościoła mieszkał w latach 1881 – 1884 założyciel tegoż zakonu – św. Jan Boży.
Na tym kończymy nasz krótki spacer po kolejnym mało znanym rejonie rzymskiego centro storico. Podczas kolejnej podróży znajdziemy się w miejscu, które nie leży ani po prawej ani po lewej stronie Tybru. Do usłyszenia wkrótce 🙂
——————————-
Podoba Ci się Spacerownik po Rzymie? Postaw nam kawę, przy kawie teksty szybciej się piszą 😜
Bibliografia:
- Nicoletta Cardano, Guide rionali di Roma, Roma 1999;
- Mauro Quercioli, I rioni e quartieri di Roma, Roma 1990;
- Claudio Redina, Donatella Paradisi, Le strade di Roma, Roma 2004;
- Mariano Armellini, Le chiese di Roma dal secolo IV al XIX, Roma 1891;
- Claudio Rendina, Le chiese di Roma, Milano 2000.
